Atamızı Ölmekten Kurtaran Saate Ne Oldu?

Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin mimarı Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatını 10 Ağustos 1915 günü küçük bir cep saati kurtardı. Harp Okulu günlerinde öğrenci saati olarak aldığı ve yıllar boyunca yanında taşıdığı bu cep saati Conkbayırı’nda onu bir şarapnel parçasından korudu. Patlayan top mermisinin göğsüne isabet etmesiyle belki de hayatını kaybedecek olan Paşa, bu olayı çok ufak morluklarla atlatmayı başardı. Peki, Çanakkale Muharebeleri’nin önemli olaylarından biri olan ve Türk milletinin kaderini değiştiren şarapnel olayının hatırası bu saat şimdi nerede?

Bu soru yüz yılı aşkın süredir birçok tarihçi, gazeteci ve araştırmacı tarafından soruldu. Mustafa Kemal hayattayken saatle ilgili olayın şahitleri Alman General Liman Von Sanders, karargahtaki paşalar ve olay anında çevresinde bulunan askerlerdi. Mustafa Kemal’in vefatından sonra Atamıza olan vefa borçlarını ödemek, anılarını korumaya almak isteyenler saatin peşine düştü. Ne yazık ki bu saatin akıbetinin ne olduğu hakkında kesin sonuçlara bugün bile ulaşılamıyor. Saate ne olduğunu anlatmadan bir ulusun kaderini değiştiren şarapnel olayını hatırlamakta fayda var.

Zamanı Kıran Şarapnel

10 Ağustos 1915 günü, “Çanakkale Geçilmez” sözünün söylenmesine neden olan İngiltere ve Fransa’nın kara ve denizden yaptığı saldırıların hararetli günlerinden sadece bir diğeriydi. Türk askerleri, Anafartalar Grubu Komutanı Kıdemli Kurmay Albay Mustafa Kemal’in emriyle süngü saldırısına geçmiş düşmanı denize doğru sürüyordu. O sırada bir olay yaşandı. Paşa’nın yakınında infilak eden bir top mermisinin misket parçası büyüklüğündeki şarapneli büyük bir hızla Mustafa Kemal’in göğsüne isabet etti. Bu ölümcül darbe şans eseri Atatürk’ün “kuvvetli bir saat” olarak adlandırdığı cep saatine denk gelmişti.

Saatin Dünü

Saat, şarapnel parçasını engelleyerek Paşa’nın hayatını kurtarmış, geride sadece darbenin etkisiyle oluşan bir morluk kalmıştı. O sırada Mustafa Kemal’in yanındaki genç bir zabit vurulduğunu sesli söyleyince Paşa’nın yaptığı ilk hareket eliyle onun susturmak kapatmak oldu. Bu haber askerlerinin arasında yayılırsa sonucuna bakılmaksızın moral bozukluğu yaratacağını ve başarılı giden taarruzun olumsuz sonuçları olabileceğini biliyordu. Vurulduğunda kendi canından önce askerlerinin moralini ve milletini düşünüyordu.

1900’lü yılların başında Mustafa Kemal’in kullanmaya başladığı saatin değeri dönemin koşullarına göre çok fazlaydı. Bu nedenle saatin kimden geldiği ya da öğrencilik durumunda Ata’nın bu saati nasıl aldığı konusu pek bilinmez. Saatin üreticisi olan Omega firmasının temsilcisi Fazlı Balkan “ana yadigarı”, Afet İnan ise “baba yadigarı” olduğunu söylemiştir. Saatin nereden geldiğine bakılmaksızın ortada olan gerçekse gönlü yüce olan Paşa’nın kendisi için manevi değeri oldukça büyük olan bir saati aynı cephede savaştığı Von Sanders’e hediye ettiğidir.

Şarapnelle Parçalanan Saatin Akıbeti

Mustafa Kemal Atatürk’ü Conbayırı’nda hayatta tutan saat 29 Ocak 1919 yılında Liman Paşa’nın İstanbul’dan gemiye binerek uzaklaşması ile bu topraklara veda etti. Uzun yıllar Liman Sanders’in önemli bir hatıra olarak kıymetle sakladığı saat Almanya’da evinde kaldı. Maalesef ki onun ölümüyle eşyaları satıldığında saatin akıbetini bilmek de zorlaştı.

Emekli Albay Haydar Mehmet Alganer, Münih’te olduğu sırada Sanders ile görüşmelerini anlattığı kayıtlara göre; Sanders’in saati özenle sakladığı ama daha sonra evlendiği kadının, eşyalarını sattığı bilinir. Bu konu hakkında bilinen bir durum da I. Dünya Savaşı sonunda hükümetin Sanders’in eşinden saati istediği ama hırsız tarafından çalındığı cevabını aldığıdır. Alman General’in hayat boyu özenle sakladığı bu aziz hatıra hırsız tarafından mı çalındı, müzayedede mi satıldığı hala soru işaretidir.

Dr. Mithat Atabay’ın araştırmalarında ise şu notlara yer verilir. 1939 yılında rahip Prof. Ludwig Bairer, saatin arkasında Türkçe bir kelime olduğunu ve Alman General’in bu saati bir subaya hediye ettiğini söyledi. Ne yazık ki o dönem bu araştırılsa da II. Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla rahibe bir daha ulaşılamadı. Saatin akıbeti de her zaman belirsiz kaldı.

Bugün geldiğimiz noktada henüz Atamızın hayatını kurtaran saatin başına ne geldiğini bilmesek de onun hatıralarını ve bize bıraktıklarının kıymetini iyi biliyoruz. Konyalı Saat olarak Atatürk’ün vizyoner ve ileri görüşlü kişiliğini, bu ülke için istediklerini benimsiyor; iş birliğinde olduğumuz dünya çapındaki ünlü saat markaları ile ülkemizi buluşturuyoruz. Zamana, kaliteye ve ustalığa paha biçemeyen bir Türk markası olarak Atamızı ve silah arkadaşlarını her zaman saygıyla anıyoruz.

Bu Yıl Bütün Saatler 100’ü Gösteriyor;

Onu Gösteriyor!

10 Ağustos 1915 filmimizi izlemek için tıklayın: https://www.youtube.com/watch?v=C_GGhrpqFMs